wykład pacierza 2016

1 (34) 2016

Wykład pacierza

W tym numerze „Teofila” postanowiliśmy zmierzyć się z fenomenem modlitwy. Szukamy odpowiedzi na szereg pytań: czym jest modlitwa, jakie są jej cele, do czego ma prowadzić? Pytamy również przedstawicieli innych religii o ich doświadczenie rozmowy z Bogiem, by poszerzyć horyzont i lepiej zrozumieć, czym jest modlitwa chrześcijańska. Zmaganie z modlitwą jest bowiem fundamentalnym doświadczeniem dla ludzi wszystkich wyznań.

Spis treści

Najbardziej sensowna rzecz, jaką w życiu robięMaksymilian Nawara OSB
To judaizm wyznaje mnieKonstanty Gebert
Modlitwa w islamieSufi Andrzej Saramowicz
O modlitwie w buddyzmieLama Rinczen
Akwinata o modlitwie, czyli pochwała prostotyMichał Paluch OP
Modlitwa w życiu JezusaKrzysztof Mielcarek
Razem czy osobno? Modlitwa wspólnotowa i osobista w tradycji monastycznejJames A. Wiseman OSB
Modlitwa człowieka aktywnegoZbigniew Nosowski
Modlitwa kontemplacyjna Franza Jalicsa a Biblia i TradycjaJacek Poznański SJ
Uczucia a modlitwaEwa Kusz
Modlitwa ciała, czyli jak św. Dominik medytował słowo BożeMaciej Biskup OP
Religijne poznanie Boga: per connaturalitatem (próba rozpoznania problemu)Jan Andrzej Kłoczowski OP
Neurobiologia modlitwyJustyna Herda
Uczucia i grzech okiem AkwinatyLászló Tokodi OP
Wegetarianie w białych habitach? Zwyczaje żywieniowe średniowiecznych dominikanówAdam Policha OP
Monoteizm i monoteizm trynitarnyGilles Emery OP

Wykład pacierza

Redakcja

Świętujemy 800 lat istnienia Naszego Zakonu. To czas powrotu do źródeł, szukania tej gorliwości, którą podziwiamy u ojca Dominika, gdyż jego dewizą było: „Mówić nieustannie z Bogiem lub o Bogu”. Nasze kaznodziejstwo, żeby miało sens, musi być zanurzone w modlitwie i z niej brać początek. Nasze Konstytucje stwierdzają, że każdy z braci ma codziennie poświęcić co najmniej pół godziny na indywidualną modlitwę. A do tego zachęcać nas nie trzeba. Bo przecież mamy pragnienie bliskości Boga, bycia wysłuchanym, potrzebujemy umocnienia. Jednak paradoksalnie to właśnie modlitwa przynosi nam wiele rozczarowań, napięć i lęku. I dotyczy to wszystkich, którzy rozpoczynają z nią przygodę. Rodzą się wówczas pytania: Czy dobrze się modlę? Czy Bóg mnie słyszy? Dlaczego mi nie odpowiada? Czasem zdarza się, że doświadczenie zawodu w modlitwie prowadzi nawet do odejścia od wiary. W związku z tym postanowiliśmy w nowym Teofilu zmierzyć się z fenomenem modlitwy. By oswoić ten temat, chcemy poszukać odpowiedzi na szereg pytań: czym jest modlitwa, jakie są jej cele, do czego ma prowadzić?

Nasze rozważania zaczynamy od rozmowy z praktykiem – Maksymilianem Nawarą, benedyktyński mnichem, który nie tylko poświęcił całe życie modlitwie, ale również uczy jej innych, będąc wychowawcą młodych benedyktynów i dyrektorem Ośrodka Medytacji Chrześcijańskiej. W kolejnym kroku poszukiwań zapytamy przedstawicieli innych religii o ich doświadczenie modlitwy, by poszerzyć horyzont i lepiej zrozumieć, czym jest modlitwa chrześcijańska. Bo, jak się okazuje, zmaganie z modlitwą jest fundamentalnym doświadczeniem dla ludzi wszystkich wyznań.

Dalsza część numeru zawiera pogłębioną analizę tematu. Nasi autorzy przyglądają mu się z wielu perspektyw, by pomóc nam lepiej uchwycić bogactwo modlitwy. Michał Paluch OP przybliża definicję modlitwy zaproponowaną przez Tomasza z Akwinu, która urzeka swoją prostotą. Jeśli mamy uczyć się od kogoś modlitwy, to trudno o lepszego nauczyciela niż Jezus Chrystus. Krzysztof Mielcarek – biblista – przygląda się Ewangelii według św. Łukasza pod kątem tego, w jaki sposób modlił się nasz Mistrz. James Wiseman OSB – teolog duchowości i opat benedyktyńskiego klasztoru w Waszyngtonie – opisuje, jak przez wieki mnisi rozumieli relację między modlitwą osobistą a wspólnotową i kończy swój tekst dzieląc się swoim sposobem modlitwy. Modlitwa bowiem nie jest tylko przywilejem mnichów, ale fundamentem powołania wszystkich chrześcijan. Zbigniew Nosowski przybliża duchowość modlitwy osoby świeckiej, podejmując próbę odpowiedzi na pytanie: jak się modlić w zabieganej codzienności pośród rodzinnych i zawodowych obowiązków? Bywa i tak, że gdy uda nam się już znaleźć czas na modlitwę, nie wiemy, jak poradzić sobie z emocjami, które przecież nie znikają, gdy tylko zrobimy znak krzyża. O tym, czy uczucia pomagają, czy przeszkadzają się modlić i czy modlitwa zmienia naszą uczuciowość opowiada Ewa Kusz – psycholog, seksuolog, psychoterapeuta. Znany jezuita, Karl Rahner powiedział, że chrześcijanie XXI wieku albo będą mistykami, albo ich wcale nie będzie. Jego zakonny współbrat Jacek Poznański mierzy się z tematem modlitwy kontemplacyjnej, przybliżając sylwetkę Franza Jalicsa, który poświęcił swoje życie poszukiwaniu i nauczaniu modlitwy serca, ucząc, że kontemplacja i mistyka są powołaniem każdego z nas. Trzeba w tym wszystkim pamiętać o centralnej prawdzie chrześcijaństwa – Wcieleniu. Modlitwa to nie tylko praca umysłu. Maciej Biskup OP opowiada o roli ciała na modlitwie – czyli jak całym sobą oddawać chwałę Bogu? Jan Andrzej Kłoczowski OP stawia z kolei pytanie, czy istnieje coś takiego jak poznanie religijne, zaś Justyna Herda – filozof nauki – prezentuje współczesną wiedzę na temat aktywności mózgu w trakcie modlitwy.

Jak zwykle w Teofilu podejmujemy również tematy dominikańskie. Tym razem Adam Policha OP prezentuje dietę średniowiecznych dominikanów. László Tokodi OP zastanawia się nad relacją uczuć i grzechu na podstawie teologii Akwinaty. Całość dopełnia wykład Gilles’a Emery’ego OP o monoteizmie trynitarnym, z którego możemy się dowiedzieć, między innymi, czy chrześcijanie aby na pewno wierzą w jednego Boga.

Jan Paweł II w liście apostolskim Novo Millennio Ineunte, kreśląc program dla Kościoła na III tysiąclecie, za najważniejsze zadanie chrześcijan w nadchodzących czasach uznał kontemplację oblicza Chrystusa. Tylko chrześcijanie umocnieni spotkaniem z żywym Bogiem będą mieli siłę i mądrość by głosić Ewangelię i służyć ubogim. Sami nieustannie uczymy się modlitwy i szukamy dróg, by móc dzięki niej być bliżej Pana. Mamy nadzieję, że nasze pytania i odpowiedzi, które zaproponowali autorzy, będą pomocne i dla Was.