tożsamość 2019

1 (38) 2019

Tożsamość

W najnowszym numerze zagłębiamy się w fascynujące rozważania nad tożsamością. Klasyczne koncepcje antropologiczne stawiają pytania o to, kim naprawdę jesteśmy i jak odnaleźć sens w naszym istnieniu. Wnikliwie analizujemy „Bycie i czas” Martina Heideggera, gdzie odkrywamy egzystencjalną charakterystykę człowieka. Podążając ścieżkami Sigmunda Freuda, penetrujemy zakamarki naszego wnętrza, aby lepiej je zrozumieć. Eksplorujemy także współczesne problemy z tożsamością, pytając, jak odnaleźć się w postmodernistycznym świecie i jakie wyzwania stawia przed nami transhumanizm. Czy życie może być opowieścią? Jak naród i społeczeństwo wpływają na nasze samorozumienie? Zapraszamy do lektury!

Spis treści

Toż-samośćJacek Wojtysiak
Klasyczne koncepcje antropologiczneTomasz Kucharski OP
Egzystencjalna charakterystyka człowieka w „Byciu i czasie” Martina HeideggeraPaweł Jamróz OP
Wewnętrzna opowieść. Refleksje o tożsamościMarek Rosłoń SJ
Tożsamość na kozetce. O zakamarkach ludzkiego wnętrza w pismach Sigmunda FreudaPaweł Bielecki
Jestem tym… z kim jestemMaksymilian Nawara OSB
Tożsamość a przyjaźńMarcin Rutecki OP
Pragnienie bycia sobą – współczesne problemy z tożsamościąMarta Soniewicka
Zmajstruj się sam! Człowiek postmodernyDominik Jarczewski OP
Transhumanizm a problem tożsamości osobowejAdriana Warmbier
Życie jako opowieść, czyli rzecz o tożsamości narracyjnejMarek Drwięga
Kim byli Polacy u progu niepodległości?Tomasz Gąsowski
Czekając na OblubieńcaSzymon Bialik OP
Tożsamość imigrantaAnna Wilczyńska
Jak Unia zmienia pojęcie narodu?Michał Matlak
Europa. Dobra czy zła budowla?Łukasz Czop
Stłuc lustroŁukasz Popko OP
Jak człowiek odkrył płeć i co z tego wynika dla teologiiElżbieta Wiater
Mamy być świątyniami kaznodziejstwaTomasz Nowak OP

Tożsamość

Paweł Jamróz OP

„Bądź sobą!”, ta fraza stale jest powtarzana w środkach masowego przekazu. Często słyszymy ją z ust naszych bliskich, przyjaciół i rodziny. Co to właściwie oznacza? Czy możemy nie być sobą? W potocznym rozumieniu odbieramy ten slogan jako zachętę do wejrzenia w siebie, odkrycia, kim jesteśmy lub kim chcielibyśmy być tak naprawdę.

To, kim się jest, stanowi tożsamość, a więc jest ona tym, co wyznacza nasze miejsce w świecie. W naszych czasach pytanie o tożsamość staje się coraz ważniejsze. Możemy wybrać wykształcenie, zawód, religię, możemy również zmieniać nasz wygląd, a nawet imię i nazwisko. Słowem – możemy projektować samych siebie. Co więcej, nie ograniczają już nas względy kulturowe, bo nikt lepiej niż my, ludzie XXI wieku, nie wie, jak bardzo są one względne. Szeroki dostęp do informacji upewnia nas, że w innych rejonach globu ludzie żyją w sposób radykalnie odmienny od naszego, że wszelka tożsamość wydaje się stanowić przedmiot naszego wyboru.

Kim jestem? W numerze, który, Drogi Czytelniku, trzymasz w rękach, nie proponujemy konkretnej odpowiedzi na to pytanie. Co więcej, zachęcamy nie tylko jej poszukiwania, ale – głębiej – do refleksji nad samym pytaniem. Zagadka tożsamości jest bowiem jednym z najstarszych problemów filozofii. Nie tylko tożsamość nas, ludzi, jest problemem, ale tożsamość w ogóle. Nie chodzi więc wyłącznie o pytanie o to, kim jestem, ani nawet nie o to, czym jest świat. Pytanie o tożsamość, stawiane na coraz głębszych poziomach, wiedzie nas wprost do sedna filozoficznej refleksji – co to w ogóle znaczy „być”?

Tożsamość nie jest jednak tylko abstrakcyjną kategorią filozoficzną. Przyjrzenie się problemowi tożsamości jest przede wszystkim zastanowieniem się nad tym, kim jesteśmy, co nas określa. Dzięki czemu jestem człowiekiem, kobietą, mężem, Polakiem, duchownym? Tego rodzaju refleksja ma wnioski praktyczne, bo dotyczy wprost naszego codziennego życia. Tożsamość jest tym, czym żyjemy. Świadczy o tym prosty fakt, że określenie własnej tożsamości jest zazwyczaj pierwszym tematem, który podejmujemy, rozmawiając z kimś, kogo właśnie poznaliśmy. Po prostu – przedstawiamy się.

Między podstawowymi pytaniami dotyczącymi tego, kim jestem, czym się zajmuję, a zagadnieniami ściśle filozoficznymi nie zachodzi przepaść, ale głęboki związek. Naświetlenie tego związku filozofii z życiem jest celem, który stawiamy sobie, oddając niniejszy numer w Państwa ręce. Kwestia tożsamości stanowi punkt wyjścia do wejrzenia w sytuację bycia człowiekiem w konkretnym miejscu i czasie. Z tego powodu prezentujemy teksty, które mają za zadanie przedstawić problem tożsamości z różnych stron. Zaczynamy od refleksji filozoficznej i prowadzimy ją poprzez dziedziny takie jak psychologia, socjologia, historia i teologia.

Żywimy szczerą nadzieję, że niniejszy numer przyczyni się do pogłębienia refleksji o zagadnieniu tożsamości, i uznamy nasz cel za osiągnięty, jeżeli poczują się Państwo zachęceni do własnych rozmyślań nad tematami, które tutaj poruszamy.